تلفن ویپ که مختصر شده عبارت Voice Over Internet Protocol می باشد امکان استفاده از اینترنت به منظور مکالمات تلفنی را فراهم میسازد.
ویپ یک تکنولوژی نوین با مزایای برجسته نسبت به سیستم تلفنی آنالوگ قدیمی ویا سیستم های دیجیتال نسل قدیم می باشد. فناوری ویپ، صدای آنالوگ را که بر روی امواج الکتریکی و سیم مسی انتقال می یابد را به صفر و یک تیدیل می کند وبه صورت دیجیتال بر روی بستر شبکه منتقل می نماید.
در اصل هنگام صحبت با گوشی تلفن ویپ صدا از طریق میکروفن گوشی به امواج الکتریکی تبدیل شده، سپس توسط گوشی تلفن ویپ به صورت دیجیتال (صفر و یک) تبدیل می شود. این اطلاعات دیجیتال در شبکه به سرور ویپ یا سانترال تحت شبکه ارسال می شود. سانترال ویپ پس از تشخیص مقصد، اطلاعات را به گوشی ویپ مقصد یا Getway ویپ که به خطوط شهری متصل است ارسال می کند. در نهایت در مقصد گیتوی یا گوشی ویپ اطلاعات دیجیتال را مجددا به امواج الکتریکی تبدیل می کنند و دوباره تبدیل به صدای آنالوگ می شود.
برخی از اجزا که در شبکه ویپ استفاده می شوند عبارت است از:
سانترال ویپ یا سرور ویپ:
سانترال های IP ، کار مدیریت سیستم تلفنی ویپ را بر عهده دارند و تمام عملیات سیستم تلفنی ویپ از جمله تلفن های ویپ و گیتوی های ویپ را کنترل می نمایند. سانترال های ویپ قیمتی نزدیک به سانترال های سنتی دارند ولی از نظر امکانات ،نسبت به مرکز تلفن های سنتی برترنتد.
سانترال های ویپ یا سرورهای ویپ حتی از نظر پیاده سازی و استفاده هم از سانترال های معمولی بهتر هستند. مرکز تلفن های سنتی مستلزم کابل کشی تلفن هستند در حالی که مرکز تلفن های ویپ یا سرورهای ویپ از همان کابل های شبکه برای اتصال تلفن ها استفاده می کنند. سانترال یا مرکز تلفن ویپ با نام (Private Branch Exchange) IP PBX نیز شناخته می شوند.
2. IP phone تلفن ویپ
تلفن های تحت شبکه یکی از اجزای اصلی سیستم ویپ محسوب می شوند که جایگزین تلفن های آنالوگ قدیمی شده اند و وظیفه اصلی آنها تبدیل صدای آنالوگ به دیجیتال و ارسال آن بر روی بستر شبکه می باشند. این IP phone ها بر خلاف تلفن های آنالوگ به یک زوج سیم مسی متصل می شدند به کابل شبکه وصل می شوندو توسط همین کابل شبکه به سوییچ شبکه متصل می شوند.
تلفن های ویپ انواع مختلفی دارند:
تلفن های رومیزی سیم دار یا Corded IP phone
تلفن های بی سیمWireless
که به صورت سیار و قابل حمل می باشند.
تلفن های کنفرانس
که روی میز کنفرانس قرار می گیرند و امکان مکالمه چندین نفر با یک نقطه یا یک فرد دیگر را فراهم مینمایند.
تلفن های تصویری
که این گوشی ها دارای ال سی دی و دوربین می باشند و قابلیت تماس تصویری دارند.
تلفن های نرم افزاری یا Soft phone
که یک نرم افزار برای برقراری تماس بر بستر اینترنت می باشند. سافت فون از سیستم کامپیوتر شما به عنوان سخت افزار یا همان تلفن و از اینترنت سیستم شما برای برقراری مکالمات تلفنی استفاده می کند. تلفن های نرم افزاری یکی دیگر از روش های استفاده از سیستم ویپ می باشند که همین تلفن های وعمولی را شبیه سازی می کنند و حتی قابل استفاده روی گوشی های همراه نیز می باشند.
3. Getway
گیتوی های ویپ عملیات ترجمه آنالوگ به IP و IP به آنالوگ را انجام می دهند و رابطی بین شبکه مخابراتی به سیستم تلفنی ویپ می باشند. در اصل گیتوی های ویپ نقش رابط تبدیل سیگنال های آنالوگ به پکت های دیتا را بازی می کنند تا بتوانند آن ها را از طریق شبکه انتقال دهند.
گیتوی ویپ، ارسال صوت از طریق تلفن شهری را به سیگنال صوتی و صدای آنالوگ را به دیجیتال تبدیل نموده و بعد از فشرده سازی آن را به جریان پکت تبدیل می نماید و در آخر در شبکه IP ارسال می کند. در حالت ارسال پیام دیجیتال به تلفن شهری گیتوی ویپ جریان حالت فشرده صوتی را خارج کرده و به تلفن شهری وارد می کند تا قابل شنیده شدن شود. و شبکه محلی که اجزای سانترال ویپ و یا سرور ویپ را به هم متصل می کند.
مزایای استفاده از سیستم ویپ:
سیستم ویپ بدون کابل کشی اضافه راه اندازی می شود: سازمان هایی که دارای شبکه می باشند، برای راه اندازی ویپ طبیعتا نیازی به کابل کشی در سازمان خود ندارند و می توانند سیستم ویپ را در شبکه فعلی سازمانی خود راه اندازی نمایند. بنابر این هزینه کابل کشی برای این قبیل شرکت ها به صفر می رسد وبه دلیل بهره مندی سیستم ویپ از بستر شبکه، نیازی به سیم کشی دوباره در سازمان نمی باشد.
- کاهش هزینه مکالمات با سیستم ویپ: با پیاده سازی سیستم تلفن ویپ، تمامی ارتباطات داخل سازمانی میان کارمندان در بستر شبکه های کامپیوتری انجام می شود و مکالمات میان کارمندان و مدیران کاملا رایگان صورت میگیرد.
- ویدئو کنفرانس: سیستم ویپ با استفاده بهینه از پهنای باند می تواند یک کنفرانس تصویری با هزینه ای پایین را در شعب مختلف سازمان فراهم نماید.
- مدیریت کامل تماس های ورودی و خروجی.
- برخورداری از صف انتظار، ظبط مکالمات، ارسال و دریافت فکس، صندوق صوتی و ارسال و دریافت فایل.
- انتقال تماس های سازمانی به موبایل و یا دیگر خطوط.
معایب استفاده از سیستم ویپ:
سیستم های ویپ که با شبکه سازمان راه اندازی می شوند به دلیل مدیریت شبکه، پهنای باند، ویروس ها که در شبکه تاثیرگذار می باشند و… ناپایدار ترند.